‘Geweld is wat mensen doen als ze geen goede ideeën meer hebben.” Deze observatie blijft de menselijke soort in The Expanse achtervolgen – ook in het vierde seizoen blijkt het noodlot een verlengde van kortzichtige beslissingen. De serie volgt het verhaal van onze beschaving die zich in een dystopisch-aandoende toekomst heeft verspreid over het zonnestelsel. De ontdekking van het zogenaamde protomolecuul, een buitenaardse substantie die zich nog het best laat omschrijven als ‘levend’ kristal, zet de verhoudingen compleet op zijn kop. Deze vreemde buitenaardse technologie heeft de deur opengezet naar 1.300 andere zonnestelsels, vol bewoonbare planeten en kansen voor een nieuw begin.
Niet helemaal, want de coalitie tussen Aarde en Mars ziet deze mogelijkheden als een bedreiging voor de status quo. Pioniers wordt de doorgang geweigerd. Het betreft hier vooral Belters, de onderklasse van mensen die is opgegroeid onder weinig zwaartekracht en bruut wordt geëxploiteerd. De recente oorlog tussen Aarde en Mars uit het derde seizoen heeft veel van hen ook nog eens vluchteling gemaakt. Een nieuw bestaan lonkt, maar alleen voor wie levend door de blokkade breekt. Een groep Belters riskeert dat en landt gehavend op Ilus, waar ze te midden van buitenaardse ruïnes een kolonie stichten.
Corporatie RCE komt ze achterna en eist hun grondstoffen op. Lichtjaren verwijderd van enig toezicht is de genadeloze Adolphus Murtry (Burn Gorman) bereid over lijken te gaan. Protagonist James Holden (Steven Strait) wordt met zijn schip Rocinante eropaf gestuurd om deze explosieve situatie te sussen. Maar de restanten van de dode beschaving ontwaken. Opeens is iedereen in dit conflict heel ver van huis.
Nieuw thuis
Dit seizoen markeert ook een nieuwe start voor de serie zelf, die na het einde van seizoen drie een existentiële dreiging moest trotseren. Wegens een financieel ongunstige overeenkomst met producent Alcon trok zender Syfy na drie seizoenen de stekker eruit. Zowel fans als acteurs lieten het er niet bij zitten en begonnen een campagne om een nieuw thuis voor de serie te vinden. Uiteindelijk zorgde de persoonlijke voorkeur van Amazon-baas Jeff Bezos (fan van de boekenreeks) ervoor dat The Expanse werd ondergebracht bij Amazons streamingdienst Prime Video.
De agressieve expansie van Prime is inmiddels onmiskenbaar. In het VK streamde Prime de wedstrijden uit de Premier League om zo kijkers aan zich te binden. In Nederland heeft KPN het kanaal opgenomen in hun pakket. Met The Expanse mikt Amazon hoog: de serie heeft nu al een vijfde seizoen gekregen. Met de veelgeprezen boekenreeks als ruggengraat kan de serie nog meer seizoenen mee – de verhaallijn zal voltooid worden met een negende boek, naar verwachting in 2020.
De transitie naar Prime deed de serie goed. The Expanse wist altijd al beschikbare middelen effectief in te zetten. De effecten kunnen zich dit seizoen meten met blockbusters. Sterker nog dan het grafische machtsvertoon schuilt in de montage de grootste verbetering. Verlost van de noodzaak om op Syfy elke tien minuten een pauze in te lassen voor reclame kunnen afleveringen nu een eigen ritme vinden. De generatie die nu opgroeit met streaming zal zich verbazen over kijkers van vroeger die genoegen namen met vertelvormen die buigen naar de wens van reclameblokken.
Zonder deze restricties is The Expanse ontketend en scifi in topvorm, waarbij esoterische elementen nooit de plot kapen of de geloofwaardigheid van het verhaal ondermijnen. Zelfs in de verste uithoeken van ons sterrenstelsel is uiteindelijk gebrek aan menselijke compassie minstens even gevaarlijk als op hol geslagen buitenaardse technologie.
Lees dit stuk op NRC