Tien jaar na Battlestar Galactica is er weer scifi van hoge kwaliteit te zien, voor wie Amazon Prime heeft dan. The Expanse, gebaseerd op de gelijknamige en veelgeprezen boekenreeks door James S.A. Corey (pennaam van Ty Franck en Daniel Abraham) speelt zich een paar honderd jaar in de toekomst af, een tijd waarin het zonnestelsel deels is gekoloniseerd. Verwacht echter geen utopie, de mensheid heeft zijn problemen en tekortkomingen slechts over meer hemellichamen uitgesmeerd.
Zo is ook racisme met de tijd meegegaan: de zwaartekracht waaronder je bent opgegroeid bepaalt nu je afkomst. Huidskleur en gender zijn geen factor van betekenis meer en hierdoor kan The Expanse mooi met verwachtingen spelen: de diverse cast is een daadwerkelijke afspiegeling van een wereldbevolking die over het zonnestelsel is uitgewaaierd. Maar het is niet alleen de immense afstand tussen de planeten die de verschillende identiteiten vormt.
De Aarde – geleid door de Verenigde Naties – is overbevolkt, vervuild en worstelt met een diepe kloof tussen arm en rijk. Vooral kampt de wieg van onze beschaving met een knagend idee van de vergane glorie. Een ambassadeur in de serie vat het goed samen als hij constateert dat „we een tuin hadden en deze hebben betegeld”.
Dit is in sterk contrast met Mars, een voormalige kolonie die zich inmiddels van de Aarde heeft losgemaakt en technologisch geavanceerder is. De bevolking van Mars is volledig toegewijd aan het leefbaar maken van hun planeet, een megaproject dat wordt gefrustreerd door de noodzaak de Aarde militair op afstand te houden. Dit nobele streven wordt overschaduwd door het dédain dat Martianen voor anderen hebben: hun technologische superioriteit uit zich vooral in de drang tegen iedereen een eikel te zijn en conflicten met vuurkracht op te lossen.
Ondanks dit conflict zitten beide partijen wel op een lijn in het exploiteren van de Belters, de mensen die op verschillende manen en ruimtestations leven om daar de grondstoffen te delven waar iedereen van afhankelijk is. Het is een interplanetaire onderklasse wiens lichamen lijden onder het opgroeien met weinig zwaartekracht en gevaarlijke arbeid.
De overkoepelende verhaallijn van de serie wordt gedreven door de ontdekking van het zogenaamde protomolecuul, een buitenaardse substantie die zich nog het best laat omschrijven als ‘levend’ kristal met bizarre eigenschappen. Magnaat Jules-Pierre Mao (François Chau) maakt er een wapen van om te verkopen aan de hoogste bieder. De strijd om dit superwapen creëert de omstandigheden die een onwaarschijnlijk (maar archetypisch) groepje protagonisten bij elkaar brengt. Samen scoren ze de sleutels van het blitse ruimtefregat Rocinante, zowel transport als toneel voor onderling drama.
Aan het begin van het derde seizoen is de sfeer grimmig aan boord van de Rocinante. De eens zo hechte bemanning is door een beslissing van techneut Naomi Nagata (Dominique Tipper) verdeeld en dreigt uiteen te vallen. Kapitein James Holden (Steven Strait) heeft minder dan ooit zin om de held uit te hangen en worstelt zodoende met zijn eigen natuur. Niet dat terughoudendheid Holden ooit zal redden want zelfs stil zwevend door de ruimte weten problemen hem altijd te vinden. De koelbloedige bruut Amos Burton (Wes Chatham) weekt zich los van zijn mentor Naomi en legt meer contact met anderen. Met sterk acteerwerk – verbaal en fysiek – blaast Chatham een intensiteit in zijn rol die zijn scènes draagt en voor veel memorabele momenten zorgt.
Intussen dreigt er oorlog tussen Aarde en Mars uit te breken. De politieke intriges die dit conflict doen escaleren zijn vaak spannend maar niet altijd het sterkste punt van de serie. Tijdens beslissende scènes zie je de clue meestal al aankomen voordat de personages zelf handelen. Vooral bij de Aardse politiek missen kernpersonages diepte en lijken ze vooral te dienen om de plot uit te voeren. Ergste overtreder is Sadavir Errinwright (Shawn Doyle) die nauwelijks het niveau van een matige Bond-schurk ontstijgt.
Gelukkig broeit op de achtergrond het fenomeen van het protomolecuul dat zich op Venus heeft ingegraven en de kibbelende mensen dwingt na te denken over hun rol in de kosmos. De hubris van Pierre-Mao en anderen die dachten god te kunnen spelen wordt bijna komisch zodra duidelijk wordt dat het protomolecuul zelf ook een agenda heeft.
De solide basis van de boeken is duidelijk een voordeel en zelfs met 13 afleveringen zakt The Expanse nergens in. Het tempo ligt hoog en de serie schakelt knap tussen verschillende locaties en verhaallijnen. Op het protomolecuul na vindt alles plaats in een ‘realistisch’ universum waar natuurwetten gelden en deze negeren wordt streng bestraft. Met immense afstanden, zwaartekracht en gevaarlijke snelheden weet The Expanse genoeg spanning te creëren zonder te hoeven leunen op niet van magie te onderscheiden elementen of technobabble. Dat geeft de serie een vorm van authenticiteit waarmee deze zich onderscheidt van het zwalkende Star Trek: Discovery of zielloze Altered Carbon.
Herrezen
Met bijna acht boeken (Tiamat’s Wrath komt in maart uit) kan The Expanse nog wel even voort. Medio 2018 leek dat anders: Syfy zag geen heil meer in de vreemde distributieconstructie en trok na het derde seizoen de stekker eruit. Fans lieten het er niet bij zitten en startten de #savetheexpanse-campagne om andere platformen ervan te overtuigen de serie over te nemen. Acteurs en andere betrokkenen bij de serie sprongen bij waar ze konden, evenals Game of Thrones-schrijver G.R.R. Martin. Toppunt was misschien wel een vliegtuig met spandoek dat boven het kantoor van Amazon vloog.
Of dit de doorslag heeft gegeven, weten we niet, maar het doel werd bereikt. Op een conventie voor ruimtevaart maakte ceo Jeff Bezos, ironisch genoeg toch wel een beetje de Jules-Pierre Mao van deze eeuw, bekend dat hij de toekomst van The Expanse had veilig gesteld. De serie die ooit door de accounting-afdeling verzuchtend ‘The Expense’ werd genoemd zal nu op Amazon Prime verschijnen.
Lees dit stuk op NRC